Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej powstał dzięki instruktorom, którzy nigdy nie pogodzili się z ateistyczno-socjalistycznym wychowaniem narzuconym przez władze Związkowi Harcerstwa Polskiego po roku 1956.
Główną inspiracją nasilenia ruchów odnowy harcerstwa był wybór Polaka na Papieża (1978) i Jego Pielgrzymki do Ojczyzny. Po pierwszej pielgrzymce Jana Pawła II, która wstrząsnęła polskim społeczeństwem, w sierpniu 1980 roku powstała "Solidarność", a w dwa miesiące później "niepokorni" instruktorzy utworzyli w Warszawie, wewnątrz ZHP, Krąg Instruktorów Harcerskich imienia Andrzeja Małkowskiego "KIHAM", który postawił sobie za cel przywrócenie ideałów harcerskich.
Na początku 1981 roku odbył się VII Zjazd ZHP. KIHAM, zrzeszający około tysiąca instruktorów, starannie przygotował wnioski dotyczące odnowy harcerstwa. Niestety, wszystkie zostały odrzucone. Pomimo tego, jesienią tegoż roku na krakowskich błoniach KIHAM zorganizował Zlot Harcerstwa. Było to znaczące wydarzenie w historii KIHAM, pokazujące dynamizm wyzwalającej się, krępowanej od wielu lat, metody skautowej. Zlot był impulsem aktywizującym rozwój pracy "niepokornych" instruktorów i drużyn. Powstały regulaminy stopni i sprawności, przywracające wychowawczą metodę skautową. Rozpoczęto przywracanie tradycji harcerskich przez powrót do świętowania rocznic patriotycznych nie uznawanych przez władze komunistyczne (np. 3 V, 11 XI).
W grudniu 1981 roku, po wprowadzeniu przez władze PRL stanu wojennego, ZHP działający pod ideowym przewodnictwem partii komunistycznej (PZPR) był jedyną nie zawieszoną w działalności organizacją "społeczną". Władze ZHP rozwiązały KIHAM, ale harcerze z "niepokornych" drużyn włączyli
się w organizowaną przez Kościół pomoc rodzinom osób internowanych.
W połowie roku 1982 w Krakowie powstało pierwsze Duszpasterstwo Harcerskie. Wkrótce cała Polska pokryła się siecią takich Duszpasterstw. Patronat nad nimi objął Prymas Polski. Na jesieni "niepokorne" harcerstwo włączyło się w sposób niejawny do przygotowanej "Kościelnej Służby Porządkowej" na drugą pielgrzymkę do Polski Ojca Świętego. Harcerska służba od roku 1983 została nazwana "Białą Służbą". Jej przygotowanie wymagało utworzenia sztabów terenowych, które stały się następnie strukturą niejawnego Ruchu Harcerskiego.
We wrześniu 1984r. krakowskie Duszpasterstwo zorganizowało pielgrzymkę do Rzymu, w czasie której w Castel Gandolfo odbyło się harcerskie ognisko z udziałem Ojca Świętego, a następnie Przewodniczący Ruchu nawiązał w Rzymie kontakt z ZHPpgK.
Niezależny Ruch Harcerski, zorganizował "Białą Służbę" również w roku 1987 i harcerską służbę w czasie pogrzebu mjr. Jana Piwnika "Ponurego".
Jesień 1988 - Ruch ujawnił się pod nazwą "Ruch Harcerstwa Rzeczypospolitej". W grudniu 1988r., do tworzącego się przy Lechu Wałęsie Komitetu Obywatelskiego władze RHR zgłosiły swój akces. Stąd sprawę Harcerstwa podczas "okrągłego stołu" po stronie "Solidarności" reprezentował przewodniczący Ruchu. Ze strony działaczy PZPR padło tam stwierdzenie - "harcerstwa to my nie oddamy". Na początku 1989 roku z RHR wyłoniły się: w lutym - Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej i w marcu - Związek Harcerstwa Polskiego rok założenia 1918, który do połowy roku 1990 walczył o odnowę całego ZHP. Niestety, mimo poparcia najwyższych władz - bez skutku.
Oba niezależne Związki, w 1992r., połączyły się w obecny Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej - ZHR, do którego na początku 1998r. dołączyły środowiska Polskiej Organizacji Harcerskiej (POH) po jej samorozwiązaniu.
hm. Feliks Borodzik
źródło: ABC harcerza ZHR
NAWIGACJA:
